Η Γιουγκοσλαβία ως το σημείο μηδέν του νεο-συντηρητισμού μέρος 2ο-Τα εγκλήματα και η καταγραφή τους.

Τα εγκλήματα και η καταγραφή τους

Η όποια καταγραφή των εγκλημάτων πρέπει να ξεκινά από την παραδοχή προφανώς ότι η Γιουγκοσλαβία ήταν ένας εθνικιστικός πόλεμος αναδιανομής πόρων, εδαφών, πληθυσμών και κύρους. Η διαφοροποίηση μεταξύ αμυντικού και επιθετικού πολέμου-ενώ προφανώς υφίσταται- δεν είναι πάντα χρήσιμη υπό την έννοια ότι δεν μας λέει τίποτα για το τσάκισμα της ταξικής πάλης και του προτάγματος του κομμουνισμού, που προκαλεί η ανάπτυξη του εθνικισμού εντός των αναδυόμενων/εμπόλεμων κοινωνικών σχηματισμών. Ο πόλεμος-είτε στους αμυνόμενους είτε στους επιτιθέμενους-ηγεμονεύει ως κοινωνική διαδικασία και αναπαράγει την [αναδι]οργάνωση του κεφαλαίου στην διακρατική της μορφή. Συνεπώς εδώ η συζήτηση δεν είναι αν παίρνουμε το μέρος κάποιου. Το τρένο του όποιου κοντινού μας προτάγματος έχει χαθεί εξ αρχής. Η ένταση του εγκλήματος όμως έχει σημασία γιατί μας δείχνει το θράσος αυτού που είναι διατεθειμένος να το παραβλέψει, και κυρίως το σε ποια πλευρά της ταξικής πάλης της ιστοριογραφίας βρίσκεται.

Στο συγκεκριμένο πόλεμο είχαμε τεράστια ένταση εγκλημάτων, εκτελέσεων, βασανισμών, βιασμών, κατεδαφίσεων κτηρίων, βομβαρδισμών. Αρκεί να θυμίσουμε ότι η πολιορκία του Σαράγεβο από τους Σέρβους ήταν η μεγαλύτερη της νεότερης ιστορίας, και κράτησε 3,5 χρόνια. Η Κροατία και η Βοσνία κατά τη διάρκεια του πολέμου προφανώς ως κρατικές μηχανές καταστροφής και δημιουργίας έκαναν εγκλήματα: η λίστα είναι κοινή με τη Σερβία, βιασμοί, εκτελέσεις, τρομοκρατία. Παρόλα αυτά οι θεμελιακές φαντασιώσεις, στρατηγικές και συμφέροντα που κινητοποιούσαν τους επιμέρους εθνικισμούς ήταν όντως διαφορετικής έντασης και και αυτή η διαφορά πρέπει να αναλυθεί, καθώς οδήγησε σε διαφορετικά εγκλήματα. Παρακάτω στα νούμερα των θυμάτων αλλά και στα περιστατικά είναι εμφανής η διαφορά μεταξύ εκτοπισμών και οργανωμένων εκκαθαρίσεων των Σέρβων στην Βοσνία. Περισσότερα για αυτό στο 3ο μέρος.

Κροατία

1.Σερβοκροατική σύγκρουση

Η Σερβοκροατική σύγκρουση αποτέλεσε μια από τις βασικές στρατιωτικές επιχειρήσεις του Γιουγκοσλαβικού πολέμου. Η Κροατία σε αυτό το πόλεμο πέτυχε τους στρατιωτικούς της στόχους, δηλαδή την απόσχιση της από τη Γιουγκοσλαβία και την εθνική ομογενοποίηση του εσωτερικού της. Η “νικηφόρα” εμπειρία της Κροατίας της έδωσε τη δυνατότητα να γράψει την ιστορία από τη πλευρά των νικητών, και κυρίως να οικοδομήσει μια αφήγηση για τον εαυτό της ακραίας “εθνικής υπερηφάνειας”. Στην Κροατία ακόμα και σήμερα ο εθνικός λόγος κατέχει περίοπτη θέση ακόμα και σε μετριοπαθείς πολιτικές δυνάμεις.

α. Η σφαγή του Gospic το 1991 όπου οι Κροάτες κατά την προέλαση τους εναντίων των Σέρβων εκτελούν 120 Σέρβους. Μάρτυρες ισχυρίζονται ότι άνδρες της μονάδας των Oreskovic και Norac βασάνισαν και ντόπιους Κροάτες, οι οποίοι μετά παρουσιάστηκαν και σαν μάρτυρες στη δίκη τους το 2000 στο Ζάγκρεμπ. Τελικά το 2004 οι Oreskovic και Νοrac θα αθωωθούν από δικαστήριο του Ζάγκρεμπ και θα απελευθερωθούν. Η εν λόγω ενέργεια αποτελεί και τη μεγαλύτερη εκτέλεση πολιτών από πλευράς του Κροατικού στρατού

β. Η σφαγή του Paulin Dvor. 20 άτομα, 19 Σέρβοι και ένας Ούγγρος εκτελούνται από Κροάτες στρατιώτες σε αντίποινα για την εκτέλεση ενός κροάτη στρατιώτη από Σέρβο sniper. Τα 20 άτομα εκτελέστηκαν ενώ τους συγκέντρωσαν σε κλειστό χώρο και πέταξαν μέσα χειροβομβίδες. Τελικά στο Ζάγκρεμπ το 2005 δύο στρατιώτες της μονάδας καταδικάστηκαν ως υπεύθυνοι για την εκτέλεση.

γ. Η σφαγή του Varivode το 1995. Ο κροατικός στρατός εκτελεί 9 Σέρβους. Αν και ύποπτοι για την υπόθεση θεωρητικά υπήρχαν, δεν δικάστηκαν ποτέ.

δ. Το 1991 στο Ζαγκρεμπ δολοφονείται η σερβική οικογένεια Zec καθώς στρατιώτες τούς κατηγορούσαν για σχέσεις με σέρβους σεπερατιστές από την Krajna. Το έγκλημα ήταν ιδιαίτερα σκληρό και εξευτελιστικό καθώς τα πτώματα αφέθηκαν στα σκουπίδια. Αν και οι εμπλεκόμενοι στο έγκλημα βρέθηκαν δεν δικάστηκαν ποτέ καθώς στοιχεία δείχνουν ότι οι εντολές τους για την δολοφονία της οικογένειας προέρχονταν από τα υψηλότερα κλιμάκια του Κρατικού κράτους, από συνεργάτες του ίδιου του προέδρου Tuđman στο υπουργείο εξωτερικών. Ο ίδιος ο Tuđman είχε γνώση της επιχείρησης.

ε. Το στρατόπεδο συγκέντρωσης Λόρα στο Σπλιτ. Το στρατόπεδο λειτούργησε από το 1992 μέχρι το 1997 και αποτελούσε κατά βάση πεδίο βασανιστηρίων σέρβων πολιτών και αιχμαλώτων πολέμου. Τα βασανιστήρια πέρα από εξευτελισμούς και ξυλοδαρμούς περιελάμβαναν εκτεταμένα ηλεκτροσόκ στα γεννητικά όργανα των κρατουμένων. Πολλοί κρατούμενοι-άγνωστος αριθμός ακριβώς-πέθαναν από τα βασανιστήρια ενώ το στρατόπεδο αποτέλεσε και πεδίο βιασμών. Κανένας δεν έχει διωχθεί για αυτό το έγκλημα.

στ. Επιχείρηση καταιγίδα. Η μεγαλύτερη επιχείρηση του Κροατικού στρατού εναντίον των Σέρβων με σκοπό να τους απωθήσουν από το κροατικό έδαφος. Η επιχείρηση ακόμα και σήμερα αποτελεί κεντρικό σημείο αναφοράς του Κροατικού εθνικισμού καθώς αποτέλεσε το σημείο καμπής του πολέμου υπέρ της Κροατίας. Η επιχείρηση σχεδιάστηκε από τους Ante Gotovina και Mladen Markač και οδήγησε στον βίαιο εκτοπισμό τουλάχιστον 250.000 Σέρβων από την σέρβικη πλειοψηφικά Krajna προς τη Σερβία. Και οι δύο επί σειρά ετών ήταν σε φυγή καθώς διώκονταν από το δικαστήριο της Χάγης αλλά η Κροατική κυβέρνηση τελικά τους δέχτηκε πίσω. Κατά την διάρκεια του εκτοπισμού οι μονάδες των δύο κροατών στρατηγών σποραδικά έριχναν πυρά στα καραβάνια των Σέρβων πολιτών που έτρεχαν να απομακρυνθούν ενώ οι μονάδες τους πραγματοποίησαν εκτεταμένες επιχειρήσεις εκκαθαρίσεων και βίαιων εκτοπισμών στα γύρω χωρία από τς περιοχές εκτοπισμού. Αξίζει να σημειωθεί ότι όχι μόνο οι εν λόγω στρατηγοί έγιναν ινδάλματα των Κροατών εθνικιστών αλλά και είχαν και οι ίδιοι εκτός στρατού ακροδεξιά δραστηριότητα. Ο Gotovina είχε δραστηριοποιηθεί από το 1973 μέχρι το 1978 στη λεγεώνα των ξένων στην Γαλλία και εκπαίδευσε διάφορες ακροδεξιές παραστρατιωτικές ομάδες στη Λατινική Αμερική. ¹ O Gotovina από το 2001 μέχρι το 2005 αποτέλεσε αντικείμενο έντονης αντιπαράθεσης μεταξύ Κροατίας, Χάγης, ΕΕ και ΗΠΑ. Το 2001 εκδόθηκε ένταλμα εναντίον του από την interpol με αμοιβή 5.εκ δολάρια, ενώ το 2005 συνελήφθη στην Ισπανία με ψεύτικη ταυτότητα. Τελικά το 2012 θα απελευθερωθεί και θα επιστρέψει στην Κροατία όπου έγινε δεκτός ως εθνικός ήρωας. Κατά την 7ετή κράτηση του, στο Ζάγκρεμπ γίνονται διαρκώς πορείες αλληλεγγύης. Συνολικά κατηγορούταν για 350 θανάτους, τον εκτοπισμό τουλάχιστον 90.000, βασανισμούς και εγκλήματα κατά τις ανθρωπότητας. Συνολικά κατά την επιχείρηση είναι άγνωστο το πόσοι σκοτώθηκαν. Η Σερβία δίνει 1.440 άτομα ενώ η “διεθνής κοινότητα” εκτιμά τις απώλειες στον μισό αριθμό από αυτούς.

2. Ο βοσνιοκροατικός πόλεμος².

Η σύγκρουση μεταξύ Βοσνίας και Κροατίας αναφέρεται συχνά ως ο “ξεχασμένος πόλεμος”, καθώς ο σποραδικός της χαρακτήρας επισκιάστηκε από την ευρύτερη σύγκρουση με τη Σερβία. Παρόλα αυτά και σε αυτή τη σύγκρουση έγιναν εκτεταμένα εγκλήματα στα οποία δεν έχει δοθεί καμιά προσοχή. Αφενός γιατί η διεθνής συγκυρία που διαμεσολάβησε την κρίση δεν την ενδιέφερε να αποδώσει καμιά είδους δικαιοσύνη για αυτά, αφετέρου η σύγκρουση είχε σποραδικό χαρακτήρα, η συμμαχία μεταξύ Κροατών και Βόσνιων είχε παραμείνει σε διάφορα σημεία ενώ παράλληλα σε άλλες παρατηρούνταν εχθροπραξιές ανάλογα τις σχέσεις των τοπικών διοικητών. Τα στοιχεία είναι λίγα και πολλά από τα θύματα της ήταν Ρομά, που προφανώς δεν ενδιαφέρουν καμία από τις αντίπαλες πλευρές.

α. Η σφαγή στο Ahmici ήταν η μεγαλύτερη σφαγή βοσνιακού πληθυσμού από Κροάτες στρατιωτικούς. Συνολικά εκτελέστηκαν 117 ατόμα. Η επίθεση ήταν οργανωμένη καθώς τις προηγούμενε μέρες οι κροάτες κάτοικοι της περιοχής είχαν ενημερωθεί να αποχωρήσουν από την περιοχή. Το πρωί της 16ης Απριλίου 1993 τα κροατικά στρατεύματα μπήκαν στο χωρίο, κανονιοβόλησαν το τζαμί, εκτέλεσαν τους κατοίκους ενώ ταυτόχρονα μικρότερες ομάδες έκαιγαν σπίτια, βίαζαν και εκτελούσαν τις γυναίκες του χωριού. Για την σφαγή καταδικάστηκαν αρκετά άτομα στη Χάγη με πιο γνωστό τον Dario Kordić, κροάτη πολιτικό από την Κροατική δημοκρατία της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης ο οποίος αποφυλακίστηκε το 2014.

β. Η σφαγή του Cermeno το 1992. Πρόκειται για την εκτέλεση 28 Σέρβων λίγο πιο έξω από το Σαράγεβο από δυνάμεις του Κροατικού στρατού μαζί με -όπως λένε μερικοί μάρτυρες-δυνάμεις του στρατού της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης. Η υπόθεση λόγω έλλειψης στοιχείων δεν έχει καν ξεκινήσει να περνάει από δικαστική διαδικασία και ακριβώς γιαυτό το λόγο δεν υπάρχουν και πολλά στοιχεία. Το χωρίο σήμερα δεν κατοικείται.

γ. Εθνοκάθαρση στη Vasva. Η επιχείρηση ήταν του κροατικού στρατού εναντίον βόσνιων πολιτών. Η επιχείρηση αποτελείται από επιμέρους σφαγές οι οποίες αποτελούν ξεχωριστές υποθέσεις στη Χάγη. Η ευρύτερη επιχείρηση διεξήχθη από τοπικούς κροάτες πολιτικούς και οπλαρχηγούς όπως οι Mate Boban, Dario Kordić, Jadranko Prlić, Ignac Koštroman οι οποίοι βρίσκονταν σε συνεννόηση με τον πρόεδρο της Κροατίας Franjo Tuđman ο οποίος είχε μάλλον την γενική επίβλεψη της επιχείρησης. Η επιχείρηση άρχισε με προκλήσεις από πλευράς τον Κροατών της περιοχής οι οποίοι με τη βοήθεια στρατιωτών από τη Κροατία άρχισαν να καταλαμβάνουν στρατώνες και αποθήκες υλικού της Βοσνίας Ερζεγοβίνης και να ξυλοκοπούν χωριάτες και στρατιώτες. Από τον Ιούνιο μέχρι το Δεκέμβριο του 1992 οι κροατικές δυνάμεις είχαν επιτεθεί στο Travnik και στο Ahmici ενώ είχαν καταλάβει το μεγαλύτερο μέρος των γύρω περιοχών. Από τις περιοχές αυτές εκτοπίστηκαν 4-5.000 άτομα ενώ οι συνολικοί θάνατοι μέχρι το 1993 ανέρχονται σε περίπου 2.000 βόσνιους. Η όλη επιχείρηση αποτελούταν από σφαγές σε επιμέρους σημεία: Busovaca, Ahmici, Kiseljak, Zenica, Stupni Do, Sovici και άλλα πολλά χωριά. Την ίδια περίοδο οι Κροάτικες δυνάμεις στη Βοσνία δημιούργησαν 3 στρατόπεδα αιχμαλώτων πολέμου και πολιτών για Σέρβους και Βόσνιους. Τα στρατόπεδα αυτά, το Kaonik, το Gabela, και το Heliodrom είχαν γίνει ο τρόμος για τους κρατούμενους των αντίπαλων πλευρών από τις κροατικές δυνάμεις: πείνα, δίψα, ηλεκτροσόκ, ξυλοδαρμοί, βιασμοί, “χρησιμοποίηση” των κρατουμένων ως ανθρώπινες ασπίδες, δημόσιοι εξευτελισμοί και ψυχολογικά βασανιστήρια (ενδεικτικά, επιζήσαντες αναφέρουν ότι το βράδυ από τα μεγάφωνα του στρατοπέδου οι φύλακες έβαζαν κραυγές να ακούγονται για να βασανίζουν τους κρατούμενους. Πέρα από βασανιστήρια τα συγκεκριμένα στρατόπεδα χρησιμοποιήθηκαν ως δεξαμενές ανθρώπινου δυναμικού για καταναγκαστική εργασία στη πρώτη γραμμή του μετώπου. Πολλοί από αυτούς που δούλεψαν στο μέτωπο δεν επέστρεψαν ποτέ και δεν έχουν βρεθεί οι τάφοι τους (συνολικά 10.000 άτομα από όλες τις αντιμαχόμενες πλευρές ακόμα αγνοούνται). Συνολικά για αυτή την υπόθεση έχουν καταδικαστεί 22 άτομα/στρατιωτικοί από τη Χάγη με ποινές από 10 έως 25 χρόνια ενώ ακόμα 6 άτομα αθωώθηκαν. Πολλοί άλλοι από τους υπεύθυνους μετά το 1994 βγήκαν στην παρανομία και δεν παραδόθηκαν ποτέ. Πέθαναν στο ενδιάμεσο ή τα στοιχεία τους αγνοούνται.

δ. Το 2013 το δικαστήριο στη Χάγη ισχυρίστηκε ότι υπάρχουν αρκετά στοιχεία να ασκηθεί δίωξη και στον πρώην πρόεδρο της Κροατίας Tudman για συμμετοχή σε κοινό σχεδιασμό εγκληματικών ενεργειών μαζί με τους στρατηγούς του κροατικού στρατού καθώς και κατώτερους αξιωματικούς. Από αυτούς οι Tudman, Gojko Susak, Janko Botenko, Mate Boban αρχικά βρέθηκαν ένοχοι για εκγλήματα κατά της ανθρωπότητας και εθνοκάθαρση αλλά το 2016-μετά θάνατον όλοι-απαλλάχτηκαν επίσημα από τις κατηγορίες λόγω “ανεπάρκειας στοιχείων”. Από τους υπόλοιπους υψηλόβαθμους κατηγορούμενους για εγκλήματα πολέμου κατά τη περίοδο της διάσπασης της Γιουγκοσλαβίας οι Jadranko Prlic, Slobodan Praljak, Milivoj Petković, Valentin Ćorić, και Berislav Pušić καταδικάστηκαν και βρίσκονται στη φυλακή.

ε. Η σφαγή στο Sijekovac το 1992 όπου 59 Σέρβοι εκτελούνται από Κροάτες και Βόσνιους σε “αντίποινα” στο πλιάτσικο που κάνουν οι Σέρβοι στην άλλη πλευρά της πόλης. Οι Σέρβοι ισχυρίζονται ότι στην σφαγή μετείχαν “ξένοι ισλαμιστές μαχητές³” στο πλευρό των Βοσνιακών δυνάμεων.

Σερβία

Η Σερβία υπήρξε η ηττημένη της Γιουγκοσλαβικής σύγκρουσης καθώς με στρατηγικούς όρους δεν κατάφερε να εκπληρώσει σχεδόν κανέναν από τους σκοπούς της, Όμως η ίδια η εμπειρία του πολέμου λειτούργησε ενισχυτικά για την εσωτερική συνοχή του έθνους και την απόλυτη ηγεμονία του εθνικού λόγου.

1.Η σερβοκροατική σύγκρουση

α. Η σφαγή στο Bacin το 1991. 83 άτομα εκτελούνται από σερβικές μονάδες. Οι 81 από τους εκτελεσθέντες ήταν Κροάτες ενώ οι δύο Σέρβοι. Μέχρι το 1995 η περιοχή είχε καταστραφεί εντελώς από τους δύο αντίπαλους στρατούς.

β. Η σφαγή της Dalj το 1991 όπου 57 Κροάτες εκτελούνται από σερβικά παραστρατιωτικά σώματα. Οι υπόλοιποι κάτοικοι της περιοχής άμεσα εγκατέλειψαν τη περιοχή.

γ. Η σφαγή στο Erdut από το 1991 μέχρι τα μέσα του 1992 όπου 37 άτομα Ουγγρικής καταγωγής εκτελέστηκαν από σερβικές μονάδες. Η περιοχή βρίσκεται στα σύνορα με την Ουγγαρία. Για τη σφαγή αυτή, ειδικά στοχευμένη στις περιοχές όπου κατοικεί ουγγρικό στοιχείο κατηγορήθηκαν υψηλόβαθμοι σέρβοι-μεταξύ αυτών και ο Μιλόσεβιτς-οι οποίοι όμως αθωώθηκαν από το δικαστήριο της Χάγης.

δ. Στην ίδια περιοχή, στο Lovas 70 Κροάτες εκτελέστηκαν από σερβικές παραστρατιωτικές οργανώσεις το 1991.

ε. Siroka kula. Το φθινόπωρο του 1991 ο στρατός της αυτοδιακυριγμένης δημοκρατίας της σερβικής Krajna εισβάλει στο χωριό και εκτελεί 41 άτομα Κροάτες και Σέρβους. Οι σέρβοι εκτελέστηκαν με τη κατηγορία ότι προσπάθησαν να προειδοποιήσουν τους Κροάτες για τις κινήσεις του σερβικού στρατού, εκτελέστηκαν ως “εθνικοί προδότες”.

στ. η σφαγή στη Skabrnja. Ύστερα από μάχη μεταξύ Κροατικών και Σερβικών δυνάμεων, ο σερβικός στρατός(τότε ακόμα υπό την ονομασία Γιουγκοσλαβικός λαϊκός στρατός) θα εκτελέσει κροάτες πολίτες της περιοχής. Παρόλα αυτά είναι ασαφές το πόσοι σκοτώθηκαν από εκτελέσεις και πόσοι κατά τη μάχη καθώς υπάρχουν κατηγορίες ότι αιχμάλωτοι Κροάτες από άλλες περιοχές χρησιμοποιήθηκαν εδώ ως ανθρώπινες ασπίδες.

ζ. Η σφαγή του Vocin όπου το Δεκέμβριο του 1991 43 Κροάτες εκτελέστηκαν από τη σερβική παραστρατιωτική ομάδα “Beli orlovi–Λευκοί αετοί”. Στην επιχείρηση κατηγορήθηκε ότι πήρε μέρος ο γνωστός σέρβος ακροδεξιός και συνεργάτης του Μιλόσεβιτς Vojislav Seselj .

η.Η σφαγή του Vukovar όπου περίπου 200 Κροάτες εκτελέστηκαν από τον Γιουγκοσλαβικό στρατό το Νοέμβριο του 1991. 54 άτομα ακόμα αγνοούνται.

2.Σερβοβοσνιακή σύγκρουση.

Η σερβοβοσνιακή σύγκρουση ήταν αρκετά βίαιη καθώς τα διακυβεύματα της σύγκρουσης ήταν ιδιαίτερα σημαντικά και για τις δύο πλευρές. Στη Βοσνία κατοικούσε τεράστιος πληθυσμός Σέρβων ο οποίος είχε ενισχυθεί και από Σέρβους πρόσφυγες από την Κροατία. Από την άλλη η Βοσνία προσπαθούσε να περιορίσει όσο το δυνατόν τις εδαφικές της απώλειες. Εδώ μόνο κατά προσέγγιση θα αναφερθούν τα σημαντικότερα περιστατικά καθώς είναι πάρα πολλά.

α. Η σφαγή στη Bijeljina το 1992. Στη σφαγή συμμετείχαν κυρίως παραστρατιωτικοί και στρατιώτες της Σερβικής δημοκρατίας της Βοσνίας Ερζεγοβίνης(Republika Srbska). O αριθμός των νεκρών ακόμα και σήμερα παραμένει διαφιλονικούμενος με την βοσνιακή και τη σερβική πλευρά να δίνουν διαφορετικά νούμερα μεταξύ 47 και 78 πολιτών. Η συγκεκριμένη σφαγή ήταν αρχή μιας ευρύτερης επιχείρησης εθνοκάθαρσης στη περιοχή από Σέρβικές δυνάμεις με την δημιουργία στρατοπέδων.

β.Από το 1992 μέχρι το 1995 η περιοχή της Foca στη Βοσνία ήταν κατά βάση υπό σερβική κατοχή. Στο διάστημα αυτό είναι άγνωστο πόσα άτομα σκοτώθηκαν. Σήμερα αγνοούνται 2.700 άτομα. Τα περιστατικά θεωρούνται πλέον εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Παράλληλα με τις εκτελέσεις οι γυναίκες της περιοχής βιάστηκαν κατ’ εξακολούθηση από σέρβους παραστρατιωτικούς. Για την υπόθεση σήμερα έχουν καταδικαστεί περίπου 20 άτομα από διεθνή και τοπικά δικαστήρια. Στην υπόθεση εμπλέκεται και ο Radovan Karazic.

γ. Η Σφαγή της Κοριστάνι το 1992. Η σερβοβοσνιακή αστυνομία εκτελεί 200 Κροάτες και Βόσνιους κατοίκους της περιοχής. Στη ευρύτερη περιοχή περίπου 2.500 βόσνιοι εκτελέστηκαν κατά το 1992-1993 από τη σερβική αστυνομία σε μια επιχείρηση που σήμερα θεωρείται εθνοκάθαρση.

δ. Τα γεγονότα του Prijedor αποτελούν άθροισμα συστηματικών επιμέρους περιστατικών βίας από διάφορα σερβικά σώματα στη βορειοδυτική Βοσνία με σκοπό την εθνοκάθαρση. Συνολικά περί τα 4000 άτομα έχασαν τη ζωή τους, τα οποία θάφτηκαν σε 94 μαζικούς τάφους. Επίσης στη περιοχή είχαν δημιουργηθεί και αρκετά στρατόπεδα αιχμαλώτων. Ακόμα και σήμερα η επιχείρηση ταυτοποίησης δεν έχει ολοκληρωθεί.

ε. Οι σφαγές του Visegrad. Το 1992 υπό τις διαταγές των Karazic και Mladic περίπου 2000 Βόσνιοι πολίτες εκτελέστηκαν από τα στρατεύματα της Republika Srpska. Στην συστηματική αυτή εθνοκάθαρση δόθηκε ιδιαίτερη βαρύτητα στην δολοφονία της θρησκευτικής ηγεσίας της περιοχής. Συνολικά 6 άτομα καταδικάστηκαν για αυτή την υπόθεση.

στ. Η επίθεση του σερβικού πυροβολικού στη Τούζλα το 1995 στοίχισε τη ζωή σε 71 άτομα και στον τραυματισμό 250. Η επίθεση έγινε την ώρα τοπικής εορτής(δες ποιο παλιό άρθρο εδώ). Παρόμοιες επιθέσεις σε πολίτες με περίπου τις ίδιες απώλειες ήταν και αυτές των βομβαρδισμών τη δημόσιας αγοράς του Σαράγεβο το 1994

ζ. Η σφαγή της Σρεμπρένιτσα. 8.737 Βόσνιοι εκτελέστηκαν από το στρατό της Republika Srpska, σέρβους παραστρατιωτικούς, ρώσους και έλληνες ακροδεξιούς εθελοντές⁴. Οι Karazic, Mladic, Momčilo Perišić(ο οποίος ήταν στρατηγός του Γιουγκοσλαβικού στρατού και υπό τις άμεσες εντολές του Μιλόσεβιτς μέχρι το 1998) και Kristic θεωρούνται ένοχοι-(ο Mladic δεν εχει ακόμα δικαστεί) ως οργανωτές για την γενοκτονία.

η. Η σφαγή του Zvornik το 1992 όπου ο γνωστός παραστρατιωτικός ακροδεξιός Arkan εκτελεί 900 Βόσνιους.

3α.Η σερβοαλβανική σύγκρουση στο Κόσοβο

Η σύγκρουση μεταξύ του Γιουγκοσλαβικού στρατού και των εθνικιστικών ομάδων του UCK αποτέλεσε το πιο αιματοβαμμένο επεισόδιο των πολέμων της Γιουγκοσλαβικής διάσπασης. Οι ρίζες της σύγκρουσης ανέρχονται ήδη από το 1970, όταν ύστερα από μαζικές διαδηλώσεις και επεισόδια βίας στην πρωτεύουσα του Κοσόβου Πρίστινα δόθηκαν τοπικά εκπαιδευτικά δικαιώματα. Τότε με την ανεργία να καλπάζει στο 50% στην περιοχή του Κοσόβου και με σημαντικά υποτιμημένη την τοπική γλώσσα(η αλβανική δεν διδασκόταν σε τοπικό επίπεδο) η αλβανική εργατική δύναμη είχε σημαντικούς περιορισμούς στην κινητικότητα της σε σχέση με την υπόλοιπη-ομόγλωσση-Γιουγκοσλαβία. Το 1974 αναγνωρίστηκε στο Κόσοβο η δικαιοδοσία του να ακολουθεί τοπική πολιτική ενώ έγινε και μια από τις ελάχιστες συμφωνίες μεταξύ Αλβανίας και Γιουγκοσλαβίας για εισαγωγή σχολικών βιβλίων. Το Κόσοβο πήρε δικαίωμα ψήφου στο κεντρικό συμβούλιο της ομοσπονδιακής κυβέρνησης. Το 1981-1982 μαζικές διαδηλώσεις ξεσπούν με σαφή αντι-σερβική διάθεση. Στις διαδηλώσεις αυτές δηλωνόταν ανοιχτά ότι οι Σέρβοι (δηλ. η ομοσπονδία) δεν έκανε τα απαραίτητα για την βελτίωση του Κοσόβου, και ότι το Κόσοβο συνειδητά υποτιμούταν από την κεντρική κυβέρνηση καθώς ήταν το φτωχότερο μέρος όλης της ομοσπονδίας. Μετά από αυτές τις πορείες 4.500 Σέρβοι περίπου μεταναστεύουν από το Κόσοβο στη Σερβία, επιβαρύνοντας ακόμα περισσότερο τη σερβική οικονομία ενώ οδήγησαν με την αποχώρηση τους έμμεσα και στην αύξηση της αναλογίας του αλβανικού πληθυσμού στην περιοχή.

Το 1989 η ψήφος του Κοσόβου στο συμβούλιο της ομοσπονδίας καταλύεται πρακτικά από τη Σερβία με πρωτοβουλία του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς. Η αιτία για αυτή την αλλαγή ήταν η αυξημένη καταστολή του Κοσόβου καθώς θεωρούταν ότι εκεί δρούσαν εθνικιστικές ομάδες που καταπίεζαν τον ντόπιο σέρβικο πληθυσμό. Αυτή η αντίληψη είχε διαμορφωθεί μέσα στη δεκαετία του 80′ όπου και οι δύο πλευρές με μια σειρά από μικροπεριστατικά δολοφονιών ή συγκρούσεων είχαν σχηματίσει μια ιδιαίτερα αρνητική εικόνα η μία για την άλλη. Μπορούμε να πούμε ότι τότε σχηματίζονται οι βασικές θεμελιακές εθνικιστικές φαντασιώσεις οι οποίες κινητοποίησαν τον πόλεμο. Από τότε, και κυρίως με την εκκίνηση του πολέμου στα βόρια-οι εθνικιστικές αντιδράσεις στο Κόσοβο πληθαίνουν και μιλούν για ενσωμάτωση στην Αλβανία ενώ σταδιακά η Σερβία σε απάντηση κλείνει τα εκπαιδευτικά ιδρύματα του Κοσόβου, τις εφημερίδες, τις τηλεοράσεις δημιουργώντας αντιδράσεις χιονοστιβάδας. Από το 1997 και ενώ η ομοσπονδία ήδη διαλύεται ο UCK γνωστός ως «απελευθερωτικός στρατός του Κοσόβου» ξεκινάει τις επιθέσεις του  εναντίον σερβικών στρατιωτικών μονάδων και αστυνομικών στη περιοχή του Κοσόβου. Ο UCK δηλώνει εξ αρχής ότι σκοπός του δεν είναι απλά η προστασία των Αλβανών της περιοχής μα η συγκρότηση του Κοσόβου σε ανεξάρτητο κράτος.

Συνολικά μέχρι το 2001 200.000 Σέρβοι είχαν εγκαταλείψει την περιοχή λόγω των εθνικιστικών συγκρούσεων⁵. Οι συγκρούσεις είχαν κυριολεκτικά εκτοξευτεί σε απίστευτη ένταση τις χρονιές 1997-1999. Εδώ δεν θα αναφέρουμε τις σφαγές αναλυτικά αλλά θα εξηγήσουμε τη μορφή τους η οποία φαίνεται να έχει μεγαλύτερη σημασία. Συνολικά από τον UCK τις χρονιές 1998-1999 θανατώθηκαν πάνω από 1.500 Σέρβοι της περιοχής. Αυτό που έχει σημασία εδώ-και πρέπει να συνδυαστεί με την εξ αρχής πρόθεση του UCK να συγκροτήσει κράτος-είναι το γεγονός ότι αυτή δεν ήταν μια απλή εθνοκάθαρση. Αντιθέτως ισχυριζόμαστε εδώ ότι είχε χαρακτηριστικά πρωταρχικής συσσώρευσης με βασικό στόχο τον σέρβικο πληθυσμό⁶: Ο UCK επιδόθηκε κατά βάση σε δύο δραστηριότητες: απαλλοτριώσεις περιουσιών  Σέρβων και εμπόριο οργάνων Σέρβων πολιτών και στρατιωτικών της περιοχής. Ο επιβεβαιωμένος αριθμός αυτών των περιστατικών είναι εξαιρετικά μεγάλος και δίνει βάση στο παραπάνω επιχείρημα: πάνω από 300 άτομα απήχθησαν και θεωρείται ότι τα όργανα τους αφαιρέθηκαν και πουλήθηκαν στη μαύρη αγορά. Ο UCK επίσης σημειώνει αξιοσημείωτο αριθμό δολοφονιών Αλβανών που θεωρούνταν φιλικοί προς το σερβικό στοιχείο της περιοχής. Περί τους 100 Αλβανούς εκτελέστηκαν με αυτήν την αιτιολογία τις χρονιές 1998-1999.

Ο εν λόγω ισχυρισμός αποκτά άλλη βαρύτητα για τις εξ αρχής προθέσεις της οργάνωσης αν σκεφτεί κανείς ότι πέρα από απλούς στρατιώτες του UCK τα ανώτερα κλιμάκια του αποτέλεσαν την διοικητική μαγιά της νεοσύστατης Κοσοβάρικης πολιτείας.

Το 1999 η Σερβία απάντησε ισχυρά στις προκλήσεις του UCK με μια μαζική επιχείρηση εναντίον του και κυρίως εναντίων των κατοίκων. Ο uck περίμενε αυτήν την αντίδραση και την χρησιμοποίησε υπέρ του σε επίπεδο δημοσίων σχέσεων καθώς η Σερβία ήταν ήδη στο στόχαστρο της διεθνούς κριτικής για όσα είχαν συμβεί στην Βοσνία. Περισσότεροι από 1000 Αλβανοί εκτελέστηκαν από σερβικές παραστρατιωτικές δυνάμεις και κατά τη διάρκεια 1998-1999 περίπου 700.000 Αλβανοί εγκατέλειψαν το Κόσοβο με κατεύθυνση την Αλβανία, την Μακεδονία και μερικοί την Βοσνία⁷. Μετά το 2001 μερικοί από αυτούς επέστρεψαν στο Κόσοβο ενώ οι περισσότεροι παραμένουν στην Αλβανία και την Μακεδονία.

3β.Σχέσεις ΗΠΑ-UCK.

Μια από τι σημαντικότερες πλευρές του πολέμου του Κοσόβου είναι οι σχέσεις μεταξύ ΗΠΑ και UCK. Ήδη από την εποχή των αρχών του πολέμου στο Κόσοβο υπήρχαν κατηγορίες από τη Σερβική πλευρά ότι ο UCK χρηματοδοτείται από τις δυτικές μυστικές υπηρεσίες. Μια τέτοια προσέγγιση μας είναι ξένη και αντίθετη καθώς θεωρούμε ότι αφήνει πολλά ερωτήματα αναπάντητα. Παρόλα αυτά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν συνέβη. Οι ΗΠΑ είχαν ξεκάθαρη εμπλοκή στην εκπαίδευση μαχητών του UCK σε στρατόπεδα στην βόρεια Αλβανία. Το γεγονός αυτό είναι παραδεκτό από πρώην πρεσβευτές, το διεθνές δικαστήριο της Χάγης ενώ ένταση είχε προκληθεί και εντός των ΗΠΑ καθώς το αμερικανικό Κογκρέσο είχε κηρύξει τον UCK τρομοκρατική οργάνωση ενώ κυβέρνηση Κλίντον των ΗΠΑ ανοιχτά στήριζε τους μαχητές. Μια νέα ατζέντα ερωτημάτων ανοίγεται εδώ στους λόγους για τους οποίος οι ΗΠΑ επέλεξαν αυτή τη στρατηγική. Ο UCK επίσης είχε άλλες πηγές εσόδων όπως την Αλβανική ομογένεια, τις απαλλοτριώσεις αποθηκών οπλισμού στην Αλβανία μετά την κατάρρευση της εκεί κυβέρνησης και το εμπόριο οργάνων(δες υποσημείωση 4) .Η απάντηση κατά τη γνώμη μας δεν μπορεί να δοθεί από τις κλασσικές θεωρίες του ιμπεριαλισμού, καθώς τη δεκαετία του 1990 η δομή του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου, του κράτους και η διεύρυνση των αγορών είχαν είτε αλλάξει σημαντικά, είτε δεν ήταν δυνατές διαδικασίες. Η ανάλυση του πολέμου κυρίως στον σύγχρονο καπιταλισμό θα πρέπει κάθε φορά να είναι ειδική και να μην έχει σαν αφετηρία μια ιμπεριαλιστική ανάλυση κλασσικού τύπου. Ο καπιταλιστικός κόσμος έχει γίνει τόσο πολυσύνθετος που είναι αμφίβολο αν μπορεί να διατυπωθεί μια γενική αρχή της πολεμικής λογικής πλέον.

Αντιθέτως η επέμβαση των ΗΠΑ υπέρ του Κοσόβου έχει 3 άξονες. Την ανάδειξη πλεονεκτικής θέσης των ΗΠΑ στρατηγικά στην περιοχή την στιγμή που η ΕΣΣΔ και η Ρωσία είχαν ουσιαστικά καταρρεύσει. Εδώ κρατικά δόγματα άμυνας μπορούν να ρίξουν φως στην λογική της εδραίωσης στρατιωτικής και πολιτικής ισχύος: σε μια περιοχή που επικρατεί χάος και που επαν-εισάγεται με νέους όρους στις διεθνείς αγορές, το στρατηγικό πλεονέκτημα και η στρατηγική καχυποψία είναι εμμενή χαρακτηριστικά της πολιτικής των λεγόμενων “μεγάλων δυνάμεων”. Ο δεύτερος άξονας μπορεί να θεωρηθεί οικονομικός αλλά όχι με την παραδοσιακή έννοια. Το Κόσοβο είναι πηγή ορυκτού πλούτου, κάτι το οποίο έπαιζε σημαντικό ρόλο τόσο για την σερβική οικονομία, για την “αναδυόμενη Κοσοβάρικη” αλλά και για την διεθνή πρόσβαση σε αυτούς. Σε μια παγκόσμια αγορά που ήδη από το 1997 φαινόταν να φθίνει, η πρόσβαση σε “φυσικά μονοπώλια” γίνεται άμεση αιτία υποστήριξης και επέμβασης. Ο τρίτος άξονας αποτελεί συμπύκνωση των δυο που αναφέρθηκαν: σε μια διεθνής σκηνή που το κεφάλαιο έχει πλέον χαοτική και υπέρ-επιταχυμένη μορφή, με αντιφάσεις που ξεπερνούν κατά πολύ τις κρατικές δικαιοδοσίες, η σύγκληση κρατικών στρατηγικών για τον μεγαλύτερο δυνατό έλεγχο είναι μονόδρομος για τα επιμέρους κράτη. Είναι συνεπώς λογικό όχι μόνο ότι οι ΗΠΑ θέλησαν να έχουν έναν στρατηγικό σύμμαχο στην περιοχή, αλλά και ότι η αναπαραγωγή του νεοσύστατου Κοσοβαρικού κράτους θα απέβλεπε στην σύμπραξη με την πολιτική άλλων κρατών⁸.

Παρόλα αυτά η γεωπολιτική δεν αναιρεί την σημαντικότητα της ταξικής πάλης, αντιθέτως την επιβεβαιώνει. Τα κράτη, όσο ισχυρά και αν είναι κινητοποιούνται στις διεθνείς τους σχέσεις και ανταγωνισμούς από τον συσχετισμό της ταξικής πάλης εντός τους, και μάλιστα τα ίδια εξ αρχής σχηματίζονται μέσω αντιφατικών ταξικών διαδικασιών ως η ενότητα των αντίπαλων τάξεων*. Καθώς αποτελούν το γενικότερο πλαίσιο της αναπαραγωγής της αστικής κοινωνίας εντός τους, αναπόφευκτα μπαίνουν στην λογική της υιοθέτησης πολιτικών και στρατηγικών που θα κρατήσουν τους συσχετισμούς δύναμης και την αναπαραγωγή του κεφαλαίου στο εσωτερικό τους ως απρόσκοπτες διαδικασίες. Η διεθνής στρατηγική είναι η ίδια η αποτύπωση  στο κράτος σε υψηλότερο εκθέτη της ταξικής πάλης  ως εκφραστή της αστικής κοινωνίας συνολικά. Εδώ βέβαια τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά καθώς η αναδίπλωση της πολιτικής σε υψηλότερα επίπεδα αφαίρεσης δεν αποτυπώνει απλά τις ταξικές αντιθέσεις σε ένα υψηλότερο επίπεδο αλλά αλλοτριώνει από αυτες την πολιτική σε ένα αφηρημένο επίπεδο. Έτσι εντός αυτού του σχήματος αναπαράγεται η τάξη και ταυτόχρονα μπορεί να έρχεται σε σύγκρουση με αυτό.

Επίλογος

Παρόλα αυτά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η κρίση του Κοσόβου είχε ως αφετηρία τον εθνικισμό ο οποίος ήρθε σαν απάντηση και φαντασιακή διαμεσολάβηση σε χρόνιες οικονομικές γενικά-και ειδικότερα ταξικές-αντιθέσεις μεταξύ των περιφερειών της Γιουγκοσλαβίας. Η αντι-ιμπεριαλιστική ανάλυση ενώ σαφώς μπορεί να βασίζεται σε υπαρκτά περιστατικά εξωτερικής εμπλοκής αδυνατεί να απαντήσει στο πολύ βασικό ερώτημα το οποίο πρέπει να είναι πάντα η βάση: γιατί οι απόψεις του UCK και των Αλβανών εθνικιστών βρήκαν έδαφος από το 1989 και μετά; Γιατί και πως τόσες χιλιάδες άνθρωποι σκοτώθηκαν πολύ πριν την “εξωτερική επέμβαση στα Γιουγκοσλαβικά γεγονότα; Η απάντηση μπορεί να δοθεί μόνο μέσω της πίεσης από τους αντίπαλους εθνικισμούς αλλά και των οικονομικών και αναπτυξιακών ανισοτήτων. Οι παράγοντες αυτοί δεν είναι ανεξάρτητοι ο ένας από τον άλλο αλλά αποτελούν μορφές μιας κοινής διαλεκτικής μεταξύ των καπιταλιστικών κοινωνικών σχέσεων και της κοινωνικής υποκειμενικότητας. Περισσότερα για αυτό στο 3ο μέρος.

Παραθέσεις

Για όλα τα εγκλήματα που παραθέτονται εδώ χρησιμοποιήθηκαν ως πηγές τα αρχεία του διεθνούς δικαστηρίου της Χάγης όπως υπάρχουν εδώ. Κάποια/ος μπορεί επίσης να ακολουθήσει και τις τρέχουσες δίκες Κροατών και Σέρβων στρατιωτικών.. Επίσης για τα εγκλήματα των Σέρβων χρησιμοποιήθηκαν τα άρθρα. 1.Deset Miloševićevih godina u deset slika-Στο οποίο αναφέρεται επίσης ότι ο Μιλόσεβιτς συνεχόμενα απέρριψε τις προτάσεις ειρήνης που του έγιναν από όλες τις πλευρές ενώ κέρδιζε χρόνο και μετακινούσε τους πρόσφυγες από την Κροατία-της επιχείρησης καταιγίδα-στο Κόσοβο για να ενισχύσει το ντόπιο Σερβικό στοιχείο. Όλα αυτά πριν ξεκινήσει ο πόλεμος του Κοσόβου.2. τα άρθρα Dva komadića filca i sedamnaest godina nagađanja της σερβικής εφημερίδας Vreme και Ko je ubio Slavka Ćuruviju? Τα άρθρα αναφέρονται στις μέχρι τώρα ανεξιχνίαστες δολοφονίες αντιπολιτευόμενων δημοσιογράφων επί Μιλόσεβιτς.(εδώ και εδώ). Ο Μιλόσεβις εμπλέκεται σε όλες τις παραπάνω ενέργειες ως ιθύνων νους και καμιά ουσιαστική αθώωση του δεν έχει υπάρξει. Αν αυτό που έγινε θεωρείται αθώωση τότε όσοι τον στηρίζουν θα πρέπει να μας πουν τι πιστεύουν για τον Voislav Seselj ο οποίος στη δική του δίκη αθωώθηκε-λόγω ανεπάρκειας στοιχείων αν και συμμετείχε σε εγκλήματα όπως είδαμε-ενώ στη δικογραφία του Κάραζιτς εμφανίζεται ως συμμετέχων, δηλαδή ω ένοχος.(δες εδώ και εδώ περί αυτού).

Για τα εγκλήματα του UCK χρησιμοποιήθηκε ως πηγή το δικαστήριο της Χάγης, όπως επίσης και για το εμπόριο οργάνων το οποίο έχει γίνει δημόσια παραδεκτό(ενδεικτικά δες εδώ) ενώ για τις σχέσεις μεταξύ UCK-ΗΠΑ δες εδώ , εδώ και εδώ.

Υποσημειώσεις

1Άτομα που σχετίζονται με τον Gotovina εθεάθησαν πιο πρόσφατα και στην Ουκρανία στο πλευρό των Ουκρανών στρατιωτικών και ακροδεξιών παραστρατιωτικών οι οποίοι πολεμούσαν ειδικά τις σέρβικες ομάδες που βρίσκονταν σε συμμαχία με τους Ρώσους ακροδεξιούς της ανατολικής Ουκρανίας. Η αναφορά είχε γίνει σε αυτό το άρθρο.

2Η ιστορία αυτή παραμένει ακόμα αμφίσημη. Ακόμα και σήμερα υπάρχουν φωνές στη Βοσνία που θεωρούν τον πόλεμο μεταξύ των δύο χωρών ως ελάσσονος σημασίας και ότι ιστορικά η Κροατία θα πρέπει να θεωρηθεί σύμμαχη χώρα της Βοσνίας. Παρόλα αυτά τα πολεμικά γεγονότα-καθώς και οι φήμες ότι Milosevic και Tudman σκόπευαν να μοιράσουν τη Βοσνία στη μέση– μαρτυρούν μια διαφορετική στάση: Η Γιουγκοσλαβία ήταν ένας πόλεμος όλων εναντίων όλων και οι συμμαχίες στην πραγματικότητα συνάπτονται αναδρομικά μετά τον πόλεμο από τον ιστοριογράφο/αρθρογράφο για κυρίως πολιτικούς λόγους: Σήμερα η Βοσνία και η Κροατία είναι συνασπισμένες εναντίον της Σερβίας.

3Πρόκειται για το περιβόητο τάγμα El Mudžahid το οποίο αποτελούταν κατά βάση από άραβες εθελοντές οι οποίοι θεωρούσαν ότι “ο πόλεμος των πολιτισμών στην Ευρώπη» ξεκίνησε. Το συγκεκριμένο τάγμα είναι άγνωστο πόσα άτομα το αποτελούσαν καθώς τα στοιχεία είναι σχεδόν ανύπαρκτα, αν και η παραδοχή της ύπαρξης του έγινε ανοιχτά και από Βόσνιους αξιωματούχους αλλά και από το δικαστήριο της Χάγης. Υποστήριξαν το βοσνιακό στρατό ενάντια τόσο στους Σέρβους αλλά και στους Κροάτες και μετείχαν σε πλήθος ακροτήτων. Ήταν το αντίστοιχο φαινόμενο-αν και το φαινόμενο του θρησκευτικού φονταμεταλισμού δεν ταυτίζεται ακριβώς με την ακροδεξιά- με ρώσους ακροδεξιούς που πολεμούσαν στο πλευρό των Σέρβων και σουηδών ναζί στο πλευρό της Κροατίας. Σήμερα στη Χάγη το δικαστήριο του Rasim Delić είναι το μόνο το οποίο ασχολείται με την υπόθεση ακραίων μαχητών από Αραβικές χώρες στο πόλεμο της Βοσνίας και με εγκλήματα πολέμου από την Βοσνιακή πλευρά.

4Δες xycontagion για μια υπερπλήρης διερεύνηση της ελληνικής συμμετοχής στη σφαγή της Srebrenica. Για τη συμμετοχή ρώσων στις εν λόγω σφαγές, υπάρχουν κυριολεκτικά άπειρα άρθρα στα ρώσικα ενώ ακόμα και οι ίδιοι πλέον παραδέχονται τη συμμετοχή τους. Ενδεικτικά και μόνο παραθέτουμε τα ακόλουθα άρθρα-ένα ρωσικό και ένα σέρβικο-στα οποία ο γνωστός «αντιφασίστας της ανατολικής Ουκρανίας «Igor Strelkov»μαρτυρά τη συμμετοχή του στα γεγονότα 1, 2. Τότε μάλιστα κυκλοφορούσε με το παρατσούκλι tsarskyi officer δηλαδή ο «τσαρικός διοικητής» . Για μια συνολική καταγραφή της γενοκτονίας της Σρεμπρένιτσα, η οποία σύμφωνα με τα τελευταία δεδομένα σχεδιάστηκε από τον Μιλόσεβιτς αλλά τα στρατεύματα του μετείχαν σε αυτή, δες Εδώ.

5Αυτό το οποίο δεν αναφέρεται σχεδόν ποτέ στα διάφορα άρθρα για τα περιστατικά μεταξύ Κοσόβου και Σερβίας είναι το γεγονός ότι οι Σερβοκοσοβάροι όταν μετακινήθηκαν από το Κόσοβο στην Σερβία αντιμετωπίστηκαν ρατσιστικά από τους εκεί Σέρβους με την αιτιολογία ότι “πήραν προνόμια” που δεν τα άξιζαν. Ακόμα και σήμερα στην Σερβία ακούγονται ρατσιστικά αστεία εναντίον τους.

6Εδώ να συμπληρώσουμε ότι η λογική αυτών των εγκλημάτων θα πρέπει να μας προβληματίσει ιδιαίτερα. Η λογική αυτή-χρησιμοποιώντας καταχρηστικά τον όρο μόνο για λόγους κατανόησης-μπορούμε να πούμε ότι προσομοιάζει σε “πρωταρχική συσσώρευση” δηλαδή σε μια βίαιη αναδιανομή-χωρίς τη διαμεσολάβηση ισοδύναμων ανταλλαγών- της ιδιοκτησίας και των σερβικών περιουσιών υπέρ της συσσώρευσης κεφαλαίου για το νεοσύστατο Κόσοβο. Τα σπίτια, τα χωράφια, ορυκτός πλούτος της περιοχής κτλ..απαλλοτριώθηκαν μαζικά από τον UCK και τα έσοδα χρησιμοποιήθηκαν για αγορά όπλων για τον UCK τα οποία σε μεγάλο βαθμό μετά χρησιμοποιήθηκαν και από τον TMK (το διάδοχο σχήμα του UCK το οποίο ακόμα και σήμερα παραμένει συστατικό κομμάτι της εθνικής αφήγησης του Κοσόβου) το οποίο ήταν διεθνώς αναγνωρισμένο και ουσιαστικά κομμάτι των δυνάμεων του νεοσύστατου κρατιδίου. Η περίπτωση στην οποία ο όρος «πρωταρχική συσσώρευση» μπορεί να χρησιμοποιηθεί εδώ με μεγαλύτερη ακρίβεια είναι η περίπτωση του εμπορίου οργάνων. Εκεί το Σερβικό σώμα, το σώμα του «άλλου» απαξιωμένο από οποιαδήποτε αίσθηση αξίας ή διαμεσολάβησης, παραβιάζεται, γίνεται αντιληπτό ως σύνολο επιμέρους μερών, προσβάσιμων και εν δυνάμει εμπορεύσιμων. Εδώ δεν είναι το σώμα ή η δύναμη του εργάτη που συγκροτούν «το περίεργο εμπόρευμα της εργατικής δύναμης» αλλά το ίδιο το σώμα γίνεται κανονικό εμπόρευμα και-σε αντίθεση με την εργατική δύναμη-αποσπάται από τον την/τον κάτοχο του.

7Εδω σημειώνεται το επίσημο νούμερο που παραδέχεται πλέον η Σερβική πλεύρα καθώς δημογραφικά μοιάζει πιο λογικό(το Κόσοβο τότε είχε πληθυσμό 1,9εκ). Το αμερικανικό υπουργείο εξωτερικών δίνει 1,5εκ εκτοπισμένους, νούμερο προφανώς παράλογο.(δες εδώ)

8Οι διακρατικές συμφωνίες και οι υπερ-κρατικοί σχηματισμοί αφενός έχουν σαν σκοπό την αύξηση της κερδοφορίας του κεφαλαίου μέσω τις έκθεσης του σε υψηλότερο ανταγωνισμό και υποχώρηση των “θέσεων μάχης” της εργατικής τάξης αφετέρου έχει σαν σκοπό-στο διοικητικό/διαχειριστικό επίπεδο της καπιταλιστικής συσσώρευσης από τα κράτη και τις κοινωνίες να απαντήσει στο πρόβλημα ότι η πολιτική μορφή του κράτους είναι τοπική ενώ η συσσώρευση παγκοσμιοποιημένη. Απαντά έτσι στην παραδοχή του Inis L. Claude το 1970 ότι “δεν υπάρχει κυβέρνηση πάνω από τις κυβερνήσεις”. Η παραδοχή αυτή εξακολουθεί ακόμα και σήμερα με αντιφατικό τρόπο να είναι και σωστή και λάθος λόγω του διττού χαρακτήρα της κρατικής μορφής: το κράτος είναι και εσωτερικό και εξωτερικό της αστικής κοινωνίας, εσωτερικό και εξωτερικό της συσσώρευσης. Έτσι μπορεί να προσπαθεί να επιλύσει τα ζητήματα της οικονομίας και να την μεταχειρίζεται ως αντικείμενο, αλλά στην πραγματικότητα εξαρτάται από αυτήν τοπικό αλλά και παγκόσμιο επίπεδο. Το κράτος οντολογικά είναι περικυκλωμένο από την οικονομία. Μπορεί να έχει περιθώριο κινήσεων σχετικά αυτονομημένο από την αστική του κοινωνία, αλλά υπάγεται στις πιέσεις της και αποτελεί την πολιτική μορφή οργάνωσης της.